Spitzer
Teleskop Luar Angkasa
(disediakan oleh :Siti Khalijah bt Md zain)
Gambar 1: Spitzer Teleskop Luar
Angkasa
Sejak beberapa kurun yang lalu, ramai astrofizik telah
mengemikirkan pelbagai cara untuk mengetahui objek sebenar yang kita lihat
di angkasa. Pelbagai kaedah digunakan untuk mendapat gambaran yang lebih jelas
berkenaan bintang-bintang, gelaxsi dan segala bentuk objek yang berada jauh
berjuta tahun cahaya dari bumi.. Pada abad ke 20-an, astrofizik sudah mula
berjinak dalam pembinaan mesin di luar angkasa, bagi memperoleh gambaran yang
lebih jelas. Oleh itu, terciptanyalah Spitzer teleskop luar angkasa.
Spitzer teleskop luar angkasa atau
dikenali sebagai SIRTF (Space Infrared Telescope Facility) merupakan satu
inovasi baru yang dilancarkan oleh NASA (National Aeronautics and Space Administration).
Spitzer merupakan satu alat pencerap angkasa yang menggunakan kaedah
infra-merah telah dilancarkan pada tahun 2003. Spitzer mencerap imej angkasa dan
spectrum dengan mengesan tenaga infra-merah, haba dan radiasi dari objek di angkasa
yang terdiri daripada panjang gelombang di antara 3 hingga 180 microns (µm) .
Asal
Usul nama
Nama Spitzer teleskop diambil dari nama seorang
saintis hebat pada abad 20-an, Lyman Spitzer. Bagaimanapun, Lyman Spitzer
bukanlah pencetus idea teleskop ini. Pengasas utama dalam rekaan teleskop ini
adalah Herman Oberth. Beliau telah menjelaskan idea beliau tentang teleskop ini
di dalam buku karangan beliau yang berjudul Die
Rakete zu den Planetenraumen (dengan roket ke ruang angkasa) pada tahun
1923.
Gambar 2: Lyman Spitzer
Mengapa
Infra-merah?
Infra-merah dapat menembusi segala
bentuk awan di ruang angkasa yang terhasil daripada kepulan gas yang tumpat. Oleh
itu, kite mampu melihat atau mencerap bentangan bintang, bentuk-bentuk galaksi
dan kejadian sistem planet menerusi infra-merah yang di perolehi. Penerimaan infra-merah
ini juga dapat mengesan setiap molekul di angkasa termasuk molekul organic. Setiap
molekul-molekul yang ditemuai mempunyi keunikan tersendiri. Teknologi ini juga
dapat memberi maklumat-maklumat baru di angkasa sebagai contoh maklumat
berkenaan bintang terkecil atau paling jauh yang mana cahayanya terlalu pudar
untuk dilihat oleh mata kasar.
Struktur
reka bentuk sistem penerbangan spitzer teleskop luar angkasa
Spitzer
ini terdiri daripada teleskop sepanjang 0.85 meter. Oleh kerana,
infra-merah berasaskan haba radiasi, teleskop
perlulah disejukkan dengan suhu menghampiri sifar mutlak supaya dapat mengesan
isyarat infra-merah dari angkasa daripada gangguan suhu teleskop itu sendiri.
Oleh itu Spitzer menggunakan ‘Super Fluid Helium’ di dalam cryogen (penyejuk).
Spitzer teleskop turut mengandungi dua solar panel, setiap satu mempunyai 392
solar sel bagi menyediakan kuasa elektrik untuk digunakan bagi proses pencerapan. Selain itu., Spitzer teleskop turun terdiri daripada cryostat,
dust cover, secondary mirror, outer
shell, primary mirror, instrument package (IRAC, IRS & MIPS), helium tank,
star tracker dan spacecraft bus seperti
gambar rajah dibawah.
Gambar
3: reka bentuk Spitzer teleskop luar angkasa
Spitzer telescope ini, mempunyai
tiga instrumen penting dalam proses pencerapan di ruang angkasa . Antaranya
ialah:
IRAC (Infrared Array Camera)
merupakan satu daripada tiga instrumen utama Spitzer. Ia adalah kamera yang
direka bentuk untuk mengesan cahaya dari jarak dekat dan jarak sederhana iaitu
pada panjang gelombang 3.6µm hingga 8.0µm. Kamera ini digunakan sebagai item
pemerhati untuk pelbagai kajian pemprograman di dalam astronomi.
IRS (Infrared Spectograph)
menyediakan spektroskopi beresolusi rendah dan tinggi pada jarak sederhana iaitu panjang gelombang 5µm hingga 40µm. Ia berfingsi seumpama prisma memecahkan
cahaya kepada pelangi. Ia menerima cahaya infra-merah dari objek di angkasa dan
memecahkan ia kepada bentuk spektrum .
Dengan mengkaji garisan spektrum ini, kita dapat mengetahui elemen dan molekul di dalam objek tersebut. Contoh graph spektrum Buckyball pada Young Planetary Nebula
spektrum adalah seperti dibawah:
Gambar 4: graf spektrum bagi Buckyball pada Young
Planetary Nebula
MIPS (Multiband Imaging Photometer)
berfungsi
sama seperti IRAC kerana ia juga merupakan kamera pengimejan tetapi ia hanya
mengesan cahaya infra-merah dari jarak yang terlalu jauh. Ia dapat mengesan
gelombang infra-merah pada panjang
gelombang sekitar 20µm, 70µm dan 160µm.
Misi yang telah
dijalankan
Terdapat dua misi yang
telah dijalankan bagi Spitzer teleskop ini iaitu Cryogenic Mission dan Warm
Mission.
Gambar 5 : Perbandingan antara dua misi
Cryogenic Mission telah
dilancarkan pada 25 Ogos 2003. Spitzer ini mempunyai saiz yang besar dan jisim
yang amat berat sekaligus memakan kos yang tinggi untuk menjayakannya. Ia
direka bentuk untuk kegunaan sekurang-kurangnya 2 tahun 6 bulan namun ia
bertahan selama 5 tahun 6 bulan sebelum cryogen
(penyejuk) tamat pada 15 Mei 2009.
Warm Mission dilancarkan selepas
tamatnya cryogen (penyejuk) bagi misi
Cryogenic pada Julai 2009. Spitzer
jenis ini pula lebih kecil dan lebih ringan. Justeru kos menciptanya lebih
murah berbanding teleskop pada misi pertama. Perkataan ‘Warm’ digunakan sebagai nama misi kerana misi ini menggunakan suhu
yang lebih tinggi berbanding misi pertama.
Teleskop ini telah bertahan hampir se-dekad lamanya dan masih beroperasi
sehingga kini.
Hasil Penemuan
Spitzer teleskop menjadi teleskop
pertama yang mampu menangkap gambar cahaya daripada ‘planet extrasolar’ iaitu ‘Hot
Jupiter’ pada tahun 2005. Spitzer teleskop juga dapat menangkap gambar pelbagai
bentuk taburan galaksi. Ia turut berjaya menemuai objek-objek seperti di bawah
pada panjang gelombang yang berbeza:
Gambar
6: Andromeda Galaxy (M31)
Andromeda Galaxy (M31) mengunakan
MIPS dengan panjang gelombang
24 micrometers pada 25
ogos 2004.
.jpg)
Gambar 7 : Helix Nebula
Helix Nebula yang kelihatan seperti mata
gergasi. Cahaya birunye menunjukkan
infra-merah pada panjang gelombang 3.6 hingga 4.5 micrometers, manakala cahaya hijau pula pada pajang gelombang 5.8 hingga 8 micrometers dan cahaya merah pula pada panjang gelombang
24 micrometers.
Gambar
8: Silicate crystals
Salah
satu daripada elemem yang unik di temui di ruang angkasa ialah Silicate crystals yang menyerupai
comet dan terhasil dari letusan radiasi dari proses penghasilan bintang.
Banyak lagi penemuan baru yang telah di temuai oleh
spitzer teleskop ini oleh itu untuk maklumat lebih lanjut anda boleh melayari
laman sesawang di bawah:-
disediakan oleh: Siti Khalijah Bt Md Zain.
No comments:
Post a Comment