MISI MARS ATMOSPHERE AND VOLATILE
EVOLUTION (MAVEN)
HEW SHEE CHIN-SELASA 30/DISEMBER/2014
PENGENALAN
MAVEN ialah satu kapal angkasa tanpa pemandu yang direka
bentuk untuk mengkaji suasana planet ke-4 dari matahari dalam system solar,
iaitu Marikh (Gambar 1). Misi ini
adalah dijalankan oleh ibu pejabat NASA,
agensi pemerintah Amerika Syarikat yang bertanggungjawab atas program luar
angkasa dan penelitian umum luar angkasa jangka panjang. MAVEN telah berjaya dilancarkan
dari bumi pada 18 November 2013. Pada 22 September 2014, MAVEN telah mencapai
Marikh dan bermula pernerokaannya atas planet merah ini. Maklumat yang didapati
adalah penting bagi ahli-ahli sains
untuk mengetahui atmosfera, iklim, cecair dan kesesuaian mengekalkan kehidupan
dalam Marikh.
Gambar 1: Planet Marikh.
Sumber: http://www.npr.org/blogs/thetwo-way/2013/04/22/178450367/this-one-way-trip-to-mars-is-brought-to-you-by
SEJARAH PENEROKAAN
MARIKH
Dalam banyak aspek, Marikh ialah planet yang hampir sama
dengan bumi dalm sistem solar. Marikh juga dipercayai mempunyai persekitaran
yang lebih sama dengan bumi pada permulaannya seperti mempunyai atmosfera yang
lebih tepal dan sumber air yang banyak. Tetapi, semua ini telah hilang setelah
mengalami beratus-ratus juta tahun. Memandangkan ciri-ciri persamaan dan jarak
yang dekat dengan bumi, Marikh telah dijadikan sasaran pengkajian ahli-ahli
saintis.
Penerokaan
Marikh telah berlaku sejakan beratus tahun. Hal ini bermula dengan ciptaan dan
pembangunan teleskop semasa tahun 1600-an. Dengan mempunyai pandangan planet
ini yang terperinci melalui teleskop, hipotesis mengenai kemungkinan menemui
kehidupan di sana telah dilahirkan. Pada abad ke-20, kapal angkasa mula
dihantar ke Marikh untuk meningkatkan pengetahuan tentang planet tersebut.
Berikut
adalah misi-misi lain ke Mars yang telah dijalankan oleh NASA.
NAMA
|
TARIKH PELANCARAN
|
PENERANGAN
|
Mariner 3
|
5 Nov 1964
|
·
Kedua-dua adalah kapal angkasa yang sama menjalankan penerbangan dekat
Marikh.
·
Mariner 3 gagal mencapai ke Marikh.
·
Mariner 4 dilancarkan kemudian dan berjaya ke Marikh.
·
Mariner 4 telah dapat mengambil gamber dekat Marikh.
|
Mariner 4
|
28 Nov 1964
|
Mariner 6
|
24 Feb 1969
|
·
Pasangan kapal angkasa kedua ke Marikh.
·
Kedua-dua telah berjaya menganalisasi atmosfera Marikh dan mengumpul
sebanyak beberapa ratus gambar.
|
Mariner 7
|
27 Feb 1969
|
Mariner 8
|
8 Mei 1971
|
·
Pasangan kapal angkasa yang terakhir dalam misi ke Marikh NASA.
·
Kedua-dua direka untuk menjadi pengeliling Marikh pertama.
·
Mariner 8 gagal dilancarkan tetapi Mariner 9 telah berjaya dilancarkan
dan dapat mengambil gambar-gambar seperti permukaan planet dan dua bulan
Marikh( Phobos & Deimos).
|
Mariner 9
|
30 Mei 1971
|
Viking
|
20 Ogos 1976
|
·
Misi ini menggunakan pasangan “orbiter-lander”. Orbiter memasuki orbit
Marikh dan lander menurun ke permukaan Marikh untuk mengumpul maklumat.
|
Mars Observer
|
25 Sept 1992
|
·
Misi ini menggunakan kapal angkasa yang diubahsuai daripada satelit Bumi
untuk mengkaji geologi, geofizik dan iklim Marikh.
·
Tetapi kapal angkasa tersebut telah gagal dihubungi sebelum memasuki
orbit Marikh.
|
Mars Pathfinder
|
4 Dec 1996
|
·
Pathfinder direka untuk menghantar alat-alat seperti “lander” dan
“free-ranging robotic rever” ke permukaan Marikh bagi mengumpul matlumat.
·
Matlumat yang didapati mencadangkan bahawa suasana Marikh adalah panas,
lembap dan mempunyai atmosfera tebal pada suatu ketika.
|
Mars Climate Orbiter
|
11 Dec 1998
|
·
Marikh Cliamte Orbiter direka satelite metafsir cuaca Marikh.
|
Mars Polar Lander & Deep Space 2
|
3 Jan 1999
|
·
Mars Polar Lander digunakan untuk mengkaji tanah dan iklim di satu
kawasan kutub selatan Marikh yang dinamakan” Planum Australe”. Telah gagal
dihubungi pada 3 Dec 1999.
·
Deep Space 2 bertujuan untuk menembusi di bawah permukaan Marikh tetapi
telah tidak dapat dihubungi selepas sampai planet tersebut.
|
Mars Global Surveyor
|
7 Nov 1996
|
·
Dijadiakn pemantau bagi mengenal pasti tapak pendaratan potensi untuk
misi lain.
·
Misi ini berakhir pada Jan 2007.
|
Pheonix
|
4 Ogos 2008
|
·
Pheonix berjaya mendarat di kutub utara Marikh.
·
Misinya adalah menggali dan menganalisi tanah berais.
·
Tidak dapat dihubungi pada Nov 2008.
|
Mars Reconnaissance Orbiter
|
12 Ogos 2005
|
·
Ia dapat menangkap gambar yang unik Marikh melalui kamera telescope yang
canggih.
·
Terdapat juga 5 instrumen lain yang mengumpul data.
·
Misi masih dijalankan.
|
Mars Exploration Rover
|
10 Jun 2003
|
·
Terdapat 2 Rover yang berkerja meneroka kawasan-kawasan berlainan di
Marikh.
·
Pergerakannya jauh lebih besar daripade 1997 Mars Pathfinder.
·
Misi masih dijalankan.
|
Mars Express
|
2 jun 2003
|
·
Bertujuan meneroka atmosfera dan permukaan Marikh dari orbit kutub.
·
Misi masih dijalankan.
|
Mars Odyssey
|
7 Apr 2001
|
·
Bertujuan menentukan komposisi permukaan planet, mengesan air dan ais
seta mengkaji persekitaran radiasi Marikh.
·
Misi masih dijalankan.
|
Mars Science Laboratory
|
26 Nov 2011
|
·
Menentukan kesesuaian kehidupan di Marikh.
·
Misi masih dijalankan.
|
OBJEKTIF
Daripada
misi-misi ke Marikh yang sebelum ini, kita menemui dasar sungai kering dan
mineral yang terbentuk semasa kewujudan air. Hal ini membuktikan bahawa planet
ini pernah mempunyai atmosfera yang cukup padat dan suasana panas yang
membenarkan air mengalir di permukaannya. Walau bagaimanapun, atmosfera
tersebut telah hilang mengakibatkan Marikh menjadi planet yang sejuk beku dan perwapan
air di permukaannya sehingga kering. Oleh itu, MAVEN adalah direka untuk
mencari faktor-faktor yang menyebabkan kejadian tersebut. Terdapat empat
objektif saintifik bagi misi MAVEN, iaitu:
1.
Menetukan peranan kehilangan gas ke angkasa dari
atmosfera Marikh.
2.
Menentukan keadaan atmosfera, ionosfera Marikh dan
interaksinya dengan angin solar.
3.
Menetukan kadar gas neutral dan ion melarikan diri dan
cara mengawal mereka.
4.
Menetukan nisbah isotop dalam atmosfera Marikh.
KAPAL ANGKASA MAVEN
Berikut
ialah reka bentuk kapal angkasa MAVEN. Lockheed Martin (LM) ialah syarikat
Amerika yang telah membekalkan MAVEN
serta menjalankan kerja-kerja pemasangan, ujian, perlancaran dan pengurusan
operasi kapal tersebut. Kemudian, Makmal Jet Propulsion Nasa bertangungjawab
mengemudi kapal itu manakala Makmal Atmosfera dan Angkasa Fizik (LASP)
Universiti Colorado pula menjalankan operasi sains dan pengumpulan data.
Gambar 2: Kapal angkasa MAVEN.
Sumber: http://lasp.colorado.edu/home/maven/about/spacecraft/
Kapal angkasa MAVEN mempunyai ciri-ciri berikut:
·
Panjang: 37.5 kaki (11.34 meter)
·
Lebar: 90 inci (2.29 meter)
·
Tinggi: 11.4 kaki (3.47 meter)
·
Sumber kuasa: Lebih 2000 sel solar yang merangkumi 129
kaki persegi (12 meter persegi) yang menjana kuasa antara 1150-1700 watt.
·
Alat komunikasi: 14 paun (6.5kg) Pakej komunikasi Electra
UHF yang akan memberikan isyarat dari Marikh ke Bumi.
·
Membawa jumlah 8 instrumen: STATIC,SEP, SWEA, SWIA, LPW,
MAG,NGIMS and IUVS)
Fungsi 8 instrumen MAVEN:
1. Supra
Thermal And Thermal Ion Composition – STATIC
Instrumen ini mengkaji tentang ion thermal dan
superthermal yang melarikan diri dari atmosfera Marikh. Ion thermal dan
superthermal ialah yang dilepasakan dari permukaan yang panas.
2.
Solar Energetic Particle – SEP
Instrumen ini mengukur tenaga
zarah yang akan mempengaruhi atmosfera Marikh dan mengkaji interaksi antara
ionosfera dengan masa.
3.
Solar Wind Energy Analyser – SWEA
Instrumen ini mengkaji kadar
pengionan elektron, medan magnet, tenega spektrum fotoelektron dan interaksi
angin solar dengan atmosfera Marikh.
4.
Solar Wind Ion Analyzer – SWIA
Instrumen ini mengukur ketumpatan
dan halaju angin solar dan ion magnetohealth (suatu ruang atmosfera Marikh yang
akan melemahkan medan magnet) .
5.
Langmuir Probe and Waves – LPW
Instrumen yang mengkaji ciri-ciri
ionosfera( salah satu lapisan atmosfera), gelombang dan radiasi ultra ungu
matahari ke atmosfera Marikh.
6.
Magnetometer – MAG
Instrumen ini mengukur medan
magnet Marikh dan mengkaji interaksi angin solar dengan Marikh.
7.
Neutral Gas and Ion Mass
Spectrometer – NGIMS
Instrumen yang mengkaji struktur
dan komposisi atmosfera Marikh, ukuran nisbah isotop and ukuran ion thermal dan
suprathermal.
8.
Imaging Ultraviolet Spectrograh
Instrumen ini menyediakan model
tiga dimensi atmosfera untuk mengkaji kehilangan atmosfera Marikh.
STATUS MAVEN
Pada 22 September 2014, kapal angkasa MAVEN telah
mendarat Marikh dengan selamat dan bermula menguji instrumen yang dibawa.
Pada 14 October 2014, kapal angkasa ini telah membenarkan ahli-ahli
sains kali pertama melihat ribut solar zarah di Marikh dengan menghasilkan imej
oksigen, hidrogen, dan karbon yang tidak
pernah ditangkap sebelumnya di sekitar planet Marikh. Berikut adalah
gambar-gambar daripada MAVEN.
Gambar
3: Tiga gambar dari MAVEN.
Sumber:http://mars.nasa.gov/news/whatsnew/index.cfm?FuseAction=ShowNews&NewsID=1732
Pada 19 October 2014, MAVEN telah
mengambil langkah-langkah keselamatan untuk mengelakan kerosakan daripada komet
habuk yang terbang berhampiran Marikh. Pada masa yang sama, MAVEN sedang
mengkaji kesan kejadian tersebut pada atmosfera planet ini. Walau bagaimanapun,
MAVEN melaporkan dalam keadaan sihat selepas kira-kira 3 jam daripada kejadian
itu.
Maven pergi ke
mod safehold pada 19 November 2014. Kapal angkasa ini masuk keadaan autonomi,
apabila mengesan masalah dalam operasinya, bagi memastikan ia kekal selamat dan berhubung dengan Bumi. Hal ini mungkin
disebabkan masalah biasa diri mengendalikan kapal angkasa dalam persekitaran
yang baru, kerana ini adalah kali pertama kapal angkasa telah dalam operasi sepenuhnya.
Walau bagaimanapun, instrumen telah semua dimatikan dan berada dalam keadaan selamat, kapal angkasa pula
sihat dan berhubung dengan Bumi.
Selepas ujian tanah dan kajian teliti dua hari
lepas, MAVEN telah berjaya dibawa keluar dari Mod Safehold petang Jumaat
November 21. Kapal angkasa akan dipantau untuk memastikan keadaan selamat
sebelum instrumen dihidupkan kembali.
KESIMPULAN
Status MAVEN
pada masa akan datang akan diumumkan pada masa ke semasa. Amat diharapkan MAVEN
dapat menyelesai misi yang ditetapkan bagi kita lebih mengetahui maklumat
mengenai Marikh.
RUJUKAN
·
http://en.wikipedia.org/wiki/MAVEN
·
http://en.wikipedia.org/wiki/Terraforming
·
http://lasp.colorado.edu/home/maven/
·
http://mars.nasa.gov/maven/